fot. Piotr Kochański

Kiedy zapada wyrok 25 lat pozbawienia wolności...# Kiedy zapada wyrok dożywotniego pozbawienia wolności.... Wyrok. Więzienie. Cela. Funkcjonariusz w mundurze. Dźwięk zamykanych krat. Dźwięk zamykanej celi. Czas. I jeszcze raz czas. Codzienność. Tu słowo wolność nabiera innego znaczenia. Niezbędne zatem jest podejmowanie adekwatnych oddziaływań wobec skazanych na długoterminowe kary pozbawienia wolności, to grupa osadzonych wymagająca szczególnej uwagi. Wychodząc naprzeciw potrzebom Zakład Karny w Potulicach już kolejny rok realizuje program resocjalizacji z zakresu zapobiegania negatywnym skutkom izolacji, zwłaszcza wobec skazanych odbywających długoterminowe kary pozbawienia wolności pn. Artefakt, który zajął I miejsce w Konkursie Dyrektora Generalnego Służby Więziennej na najlepszy program resocjalizacji.

Więzienie… i co dalej?

Każdego dnia człowiek staje przed różnymi wyborami, zmagając się z przeciwnościami losu. Różne sytuacje wymagają różnych sposobów rozwiązań – a te są determinowane posiadaną wiedzą, umiejętnościami nabytymi w procesie socjalizacji i doświadczeniami zdobywanymi w późniejszych etapach życia. O tym, że socjalizacja nie zawsze przebiega optymalnie – a tym samym nie wyposaża w niezbędne umiejętności konieczne do życia w zgodzie z porządkiem prawnym i obwiązującymi normami społecznymi wiemy od dawna. Skazani trafiający do zakładów karnych to ludzie o różnym stopniu demoralizacji, o różnej historii, o różnej etiologii popełnianych przestępstw i z różnymi deficytami zarówno w sferze poznawczej, emocjonalnej jak i behawioralnej. Kara pozbawienia wolności spełnia różne funkcje, mianowicie izoluje sprawców przestępstw od społeczeństwa, uniemożliwiając im popełnianie kolejnych zabronionych czynów w warunkach wolnościowych. Spełnia także funkcję prewencyjną oraz wychowawczo-resocjalizacyjną, uznana za wiodącą i opartą na optymistycznym przekonaniu, że człowieka można zmienić.

Modelują i kształtują postawy

Zmiana postaw i zachowań ludzkich nie należy do zadań łatwych. Funkcjonariusze Służby Więziennej, w gronie których jest szereg specjalistów, każdego dnia podejmują trud związany z procesem ponownego wychowania tych którzy znaleźli się po drugiej stronie muru więziennego. Codziennie podejmowane są działania mające na celu modelowanie i kształtowanie postaw, które pozwolą na bezkolizyjny powrót do społeczeństwa – bo kara choć może być długa, to zazwyczaj kiedyś się kończy. Nie każdy człowiek, który trafił do izolacji więziennej jest gotów do podjęcia pracy nad sobą, zmagania się ze swoimi słabościami. Brak takiej gotowości może mieć różnorakie podłoże – człowiek zakotwiczony w silnie działających mechanizmach obronnych nie widzi potrzeby zmian, hołduje swojej „hierarchii wartości” i swojemu przestępczemu sposobowi na życie. Bez motywacji wewnętrznej do zmiany – zmiana po prostu nie nastąpi. Dlatego podejmowanie różnorodnych oddziaływań wobec osadzonych nierzadko ma na celu właśnie wzbudzanie tej motywacji – to pierwszy krok, szalenie trudny, ale niezbędny, aby pójść dalej.

Bezpieczeństwo

Służba Więzienna zapewnia obywatelom bezpieczeństwo poprzez izolację sprawców przestępstw. Podejmuje także szereg oddziaływań mających na celu ich bezkolizyjny powrót do społeczeństwa po opuszczeniu murów więzienia. Jedną z grup osób przebywających w warunkach izolacji są właśnie skazani na długoterminowe kary pozbawienia wolności – poczynając już od wyroków 5-letnich, a kończąc na 25-letnich czy dożywotnich karach pozbawienia wolności.

Artefakt

Od października 2016 roku w potulickiej jednostce penitencjarnej prowadzony jest program resocjalizacji z zakresu zapobiegania negatywnym skutkom izolacji, zwłaszcza wobec skazanych odbywających długoterminowe kary pozbawienia wolności pn." Artefakt". Od tego czasu przeprowadzono już kilkanaście edycji programu. Kolejna edycja rozpcznie się w lutym br. Prowadzony program stanowi autorski pomysł funkcjonariuszek z Zakładu Karnego w Potulicach. W/w program zajął I miejsce w Konkursie Dyrektora Generalnego Służby Więziennej na najlepszy program resocjalizacji i tym samym wpisany został na listę programów rekomendowanych, z których mogą korzystać funkcjonariusze z całej Polski.

Obszar działań

Całokształt oddziaływań ma czterowymiarowy charakter – modyfikacje poznawczych struktur osobowości, zadośćuczynienie społeczeństwu w związku z popełnionym przestępstwem, podtrzymanie więzi rodzinnych, które mogą w trakcie długotrwałej izolacji penitencjarnej ulec osłabieniu, a stanowią istotny element procesu resocjalizacji oraz wymiar samorealizacji jak i niwelowania napięć i stresów spowodowanych sytuacją trudną jaką jest pobyt w instytucji totalnej. W ramach prowadzonych oddziaływań funkcjonariusze za zgodą ppłk. Piotra Kijewskiego – Dyrektora Zakładu Karnego w Potulicach umożliwiają skazanym brać udział w różnych akcjach min. charytatywnych. Działanie to ma także na celu naukę prospołecznych postaw, wzbudzanie empatii i uwrażliwianie na potrzeby innych osób.

Resocjalizacja

Pożądaną resocjalizacyjną zmianą dotyczącą przejawiania zachowań aspołecznych jest zmiana struktur poznawczych odpowiedzialnych za sposób postrzegania siebie i rozumienie świata społecznego, co składa się także na poczucie sensu życia. Dlatego prowadzone oddziaływania w ramach omawianego programu są skierowane w głównej mierze na rozwój poznawczy i emocjonalny, który zapewnia człowiekowi podejmowanie konstruktywnych zachowań w sytuacji wystąpienia stresu prowadzącego do podejmowania zachowań nieakceptowanych społecznie oraz niwelowania skutków prizonizacji.

Materiał: por. Justyna Sejdowska-Szrajber

Autorka nie wyraża zgody na komentowanie artykułu.

Powrót Drukuj